Jedną z łódzkich osobliwości architektonicznych są famuły. Są to domy pobudowane w XIX wieku dla robotników pracujących w fabrykach należących do łódzkich fabrykantów. Zresztą zadbali oni o całą infrastrukturę potrzebną ludziom pracującym w ich fabrykach do godziwego życia. Stąd oprócz domów familijnych np w pobliżu. przędzalni K. Scheiblera na Księżym Młynie znajdowały się szkoła i szpital. Poza tym osiedla te były wzorcowo zaprojektowane i panował na nich porządek. Famuły to ciąg dwu lub trzykondygnacyjnych budynków wykonanych z czerwonej, nieotynkowanej cegły – stanowiła ona niemal znak rozpoznawczy fabrycznej Łodzi. Mieszkania robotnicze miały niedużą powierzchnię około 35 m2, składały się na nie: jeden pokój, kuchnia i spiżarnia. Toalety były wspólne dla mieszkańców każdej kondygnacji. Obecnie łódzkie famuły są jednym z dowodów na dawną świetność tego miasta, a także znakiem jego upadku i symbolem biedy panującej w nim obecnie. Widać to zwłaszcza w centrum miasta, w okolicach dawnej fabryki I. Poznańskiego, gdzie naprzeciw imponujących, pofabrycznych budynków zaadaptowanych na cele usługowe i kulturalne znajduje się ciąg zaniedbanych, mieszkań porobotniczych. Istnieją plany ich rewitalizacji tak, by nie odstraszały przyjezdnych i możliwe było mieszkanie w nich w godnych warunkach.
Pofabryczne osiedla w Łodzi
